Johny5 napisał(a):
(...)
Napisałem teoretycznie bo w przypadku promieniowania tła i tych 2,5mSv/r to dawkę tę przyjmuje całe ciało, a w tym przypadku narażona była by tylko ręka (nie jestem pewien)
(...)
- Źródło promieniowania z zewnątrz działa ogólnie na cały organizm, skutkiem tego dawka jest rozproszona w masie całego ciała.
Dlatego też dużo groźniejsze skutki niesie ze sobą narażenie na dawkę np. 4 Sv/całe ciało, od 4 Sv/miejscowo...
- Źródło promieniowania na powierzchni ciała, działa PRZEDE WSZYSTKIM na okoliczną tkankę, i ewentualnie narządy poniżej. Pozostałe części ciała są napromieniowywane w coraz mniejszym stopniu — wraz ze wzrostem odległości od radioźródła — aż do dawek znikomych.
Jednym ze skutków narażenia na źródło powierzchniowe, jest pojawiający się m.in. charakterystyczny RUMIEŃ
(np. przy dawce 4 Sv miejscowo):
Trzeba mieć na uwadze, że taki rumień pojawia się niekiedy m.in. u pacjentów poddanych radioterapii, ale to dlatego że przyjmują oni sumarycznie silne dawki (w okolicę nowotworu).
Przykładem mogą być zapobiegawcze dawki rzędu 45-60 Gy aplikowane w kilkunastu/kilkudziesięciu ok. 2 Gy frakcjach (na raka piersi, głowy i szyi).
Zdarza się więc, że tacy pacjenci poddani długotrwałej i silnej radioterapii, prócz zmian miejscowych odczuwają też: osłabienie, brak apetytu, zmęczenie, a więc symptomy tzw. ARS — ale to dlatego, że ich organizmy pochłonęły b.silne dawki...
- Źródło promieniowania wewnątrz tkanki/narządu wywołuje lawinowe jonizacje. Mówiąc w uproszczeniu — bez uwzględnienia ilości i rodzaju wchłoniętych radionuklidów oraz energii emitowanego promieniowania — najwięcej możliwych uszkodzeń w okolicznych komórkach powodują krótkozasięgowe cząstki alfa; mniejszą ilość jonizacji, ale na większym dystansie powodują cząstki beta, zaś fotony gamma najsłabiej oddziałują z materią żywą, gdyż tkanki składają się głównie z lekkich pierwiastków; jedynie kości składające się z nieco cięższych (wapń), silniej pochłaniają promieniowanie przenikliwe...
Johny5 napisał(a):
(...)
(...)Zapewne napiszecie, że w innych krajach ludzie przyjmują większe dawki od tła naturalnego i nic się im nie dzieję, tylko tak sobie myślę, że skoro tam żyją to może ich organizmy są odporniejsze.(...)
Polecam Panu, a przy okazji wszystkim odwiedzającym to Forum
obejrzenie wykładu Pana prof. dr hab. Ludwika Dobrzyńskiego na ten temat:
PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE I RYZYKO Z NIM ZWIĄZANE(Transmisja internetowa: 55'26'')Johny5 napisał(a):
(...)Moje pytanie brzmi: Czy noszenie zegarka przez 2tyg może być zagrożeniem?
Ekspozycja na dawkę 2µSv/h przez 2 tygodnie, to dużo, czy mało?Obliczenia nie są trudne... By określić % ryzyka na raka, trzeba wartość dawki w ciągu/części roku pomnożyć przez współczynniki:
- 70 lat życia, oraz wskaźnik ryzyka 0,05 dla ludności – albo
- 40 lat pracy, oraz wskaźnik ryzyka 0,04 dla pracowników w Sektorze Jądrowym
Obliczenia:2µSv/h ×8760 godzin to oczywiście 17,52 mSv/a
jednak 2 tygodnie to 336 godzin.
Zakładając że zegarek był WOGÓLE nieściągany przez ten czas, nawet na nocNarażony był więc Pan na tą dawkę przez nieco ponad ~3,8% roku, czyli:
Wartość dawki w części roku: 2µSv/h ×336 godzin = 672µSv
Skumulowana dawka to: 672µSv × 70 lat = 47,04mSv
Nadmiar ryzyka zachorowania na raka w ciągu życia: 47,04mSv × 0,05 = 0,002352
WNIOSEK:
Ekspozycja na dawkę 2µSv/h przez 2 tygodnie,
powoduje zwiększenie ryzyka zachorowania na raka
rzędu:
0,235%
(1:425)
Jeżeli zegarek był ściągany na noc,
tj. 2/3 doby*336 godzin
ryzyko spada do 0,157% (1:638)Nietrudno zauważyć tu korelację liniową: dawka/stopień narażenia — otóż w tzw. "Hipotezie LNT": KAŻDA dodatkowa dawka zwiększa liniowo % prawdopodobieństwa skutków ubocznych.
Jest jednak jedno ale... Korelacja ta ma sens przy bardzo wysokich dawkach, np. powyżej 1 Sv, a tu mamy do czynienia z dawkami duuużo mniejszymi — zaś skutki takich niedużych dawek lepiej zaś tłumaczy i zgodna jest z wynikami niezależnych badań, tzw. "Hipoteza Hormezy"...Johny5 napisał(a):
(...)sprawdziłem go i.... promieniowanie zegarka to 2uSv/h(...)
O WAŻNEJ ROLI OSŁON I ODLEGŁOŚCI
W OCHRONIE RADIOLOGICZNEJ
CZYLI SYMULACJA DAWEK Z WIRTUALNEGO
MODELU "RADIOAKTYWNEGO ZEGARKA"Z pomocą kalkulatora on-line: http://www.wise-uranium.org/rdcx.html
oszacowałem dawki z uproszczonego modelu zegarka, przyjmując a priori, iż pomiar dawki wynoszący 2µSv/h, był robiony dozymetrem bezpośrednio na szkiełku...1. Wybrałem punktowe źródło promieniowania jonizującego (symulator umożliwia też wprowadzenie powierzchniowych radioźródeł, ale w przypadku zegarka IMHO wystarczy punktowe). Jak również JEDEN RODZAJ osłony.
2. W tabeli
"Point Source Parameter" wybrałem rodzaj radioźródła:
Ra-226++ — czyli Rad i kilka izotopów pochodnych w równowadze promieniotwórczej. Później po wstawieniu parametrów osłony: rodzaju, grubości i odległości od radioźródła, udało mi się ustalić, że pomiar nad "szkiełkiem" rzędu 2µSv/h "generuje" ilość
4.12 ng Ra-226 (= 0.00000000412 g)
Wpierw "sprawdziłem" jaka dawka byłaby z takiego radioźródła, przy bezpośrednim "kontakcie" — jest ona teoretycznie gargantuiczna!
Dlaczego teoretycznie?
WAŻNE: Rad był dodawany do siarczku cynku ZnS, którego luminescencję wywołują cząstki emitowane przez izotopy — tym samym kryształ ZnS stanowi może niewielką, ale zawsze już „jakąś tam” barierę ochronną...Załącznik:
0_____Dawka_bezposrednia_bez_zadnych_oslon_(teoretyczna).gif [ 39.96 KiB | Przeglądane 11764 razy ]
SYMULACJA DAWEK OD STRONY SZKIEŁKA3. W tabeli
"Shield #1 Parameters" wybrałem jeden z przykładowych rodzajów osłony:
Glass Borosilicate "Pyrex".
4. W tabeli
"Receptor Parameters" wybrałem rodzaj receptora:
Tissue, Soft (ICRU-44),
Dose Rate Unit:
Sv/h,
ekspozycja na dawki roczne:
continuous,
czynnik dawki Gamma
0.7 (jest to wartość zalecana dla dorosłych przez UNSCEAR 2000 — dla dzieci i niemowląt parametr ten jest wyższy odpowiednio o +0.1 i +0.2).
5. W tabeli
"Geometry Parameters":
a - Distance of source from shield front surface [cm] 0.2, tj. odl. 2 mm od radioźródła, do wewnętrznej części szkiełka,
ds1 - Shield #1 thickness [cm] w
0.15, tj. 1.5 mm (typowa grubość szkiełka od zegarka)
r
s - Shield radius [cm] 2 (promień szkiełka 2 cm) — choć akurat w przypadku radioźródeł punktowych jest to mało istotne
b - Distance of receptor from shield rear surface [cm] — JEDYNY parametr zmienny w danej symulacji wedle potrzeb
OTO REZULTATY:- 1A — dawka bez szkiełka, odległość od źródła 0,35 cm = 8,5 mikroSv/h
- 1B — dawka ze szkiełkiem, odległość od źródła 0,35 cm = 2 mikroSv/h (już jest 4× mniejsza od "1a")
- 1C — dawka ze szkiełkiem, odległość od źródła 0,35 cm ALE POD KĄTEM = 1 mikroSv/h (dawka o połowę mniejsza, gdyż 1/sinus z kąta 44° to 1,44× dłuższa droga = ponad dwukrotne osłabienie).
WNIOSEK: na wartość pomiarów ma wpływ nawet kąt ustawienia dozymetru względem źródła! - 1D — dawka ze szkiełkiem, odległość od źródła 1,35 cm = niecałe 0,14 mikroSv/h
WNIOSEK: czyli przyglądanie się nawet z bliska na tarcze, powoduje minimalny wzrost pochłoniętej dawki, porównywalny np. do różnic naturalnego promieniowania tła między państwami... - 1E — dawka ze szkiełkiem, odległość od źródła 15,35 cm = 0,001 mikroSv/h
WNIOSEK: dowolnie długie patrzenie na zegarek z typowej odległości ok. 15 cm nie może mieć ŻADNEGO negatywnego wpływu na zdrowie...
Załącznik:
1a-e__Dawki_od_strony_szkielka.gif [ 79.18 KiB | Przeglądane 11771 razy ]
SYMULACJA DAWEK OD STRONY KOPERTYDawki pochłonięte przez ciało od strony koperty mają podstawowe znaczenie dla analizy skutków zdrowotnych noszenia zegarka z radioluminescenyjnym podświetlaniem tarczy starego typu...
Warto wiedzieć, że obecnie podstawowym źródłem wzbudzającym luminescencję w nowoczesnych zegarkach tego typu, jest zamknięty w kapsułkach luminoforu TRYT (H-3), który emituje niskoenergetyczne cząstki beta o energii mniejszej od elektronów przyspieszanych w typowym kineskopie!
W odróżnieniu od części przedniej zegarka, gdzie barierę ochronną stanowi tylko ok. 1,5mm szkiełko + odległość, tylna część zegarka to praktycznie jednolita bryła metalu (zwykle stali) — dzięki nagromadzeniu części mechanicznych w niewielkiej przestrzeni wnętrza zegarka:Cytuj:
(Źródło: Wikipedia)
1. Wybrałem punktowe źródło promieniowania jonizującego oraz wpierw JEDEN RODZAJ osłony, ale potem zdecydowałem się zmienić to na TRZY RODZAJE osłony.
2. Wszystkie parametry rodzaju i ilości radioźródła bez zmian.
3. W tabeli
"Shield #1 Parameters" wybrałem wpierw jeden z przykładowych rodzajów osłony:
Type 304 Stainless Steel.
Jednak było to IMHO uproszczenie modelu, gdyż wiadomo, że zegarki
nie są zbudowane z jednego rodzaju metalu...
...dlatego też zmieniłem potem 1. osłonę na 3.:
- "Shield #1 Parameters" symuluje tarczę zegarka z materiału o niższym współczynniku pochłaniania; wybrałem jeden z przykładowych rodzajów osłony:Aluminium.
- "Shield #2 Parameters" (dawniej Shield #1), czyli:Type 304 Stainless Steel.
- "Shield #3 Parameters" symuluję zewnętrzną część koperty lub denko — często wykonuje się go z mosiądzu.
W wyrobach jubilerskich/zegarmistrzowskich może być to jeden ze stopów mosiądzu, tzw. "nowe srebro" (argentan). Wprowadziłem dane do odpowiednich rubryk:
"Shield density [g/cm3]" — 8.7
"Element / Nuclide" oraz wt_%* Bq/g
— Cu oraz 53,
— Ni oraz 17,
— Zn oraz 30.
Prawdę mówiąc: wpisanie danych dla tej #3 osłony to już jest taka "sztuka dla sztuki", gdyż z uwagi na jej małą grubość, jest IMHO praktycznie bez znaczenia, z czego jest zrobiona...
4. W tabeli
"Receptor Parameters" parametry bez zmian.
5. W tabeli
"Geometry Parameters":
a - Distance of source from shield front surface [cm] 0, tj. radioźródło bezpośrednio na tarczy zegarka
Najpierw:ds1 - Shield #1 thickness [cm] w
1.0, tj. 10 mm (typowa grubość koperty)
Potem:ds1 - Shield #1 thickness [cm] w
0.1, tj. 1 mm (symuluje tarczę)
ds2 - Shield #2 thickness [cm] w
0.8, tj. 8 mm (symuluje mechanizm)
ds3 - Shield #3 thickness [cm] w
0.1, tj. 1 mm (symuluje obudowę — denko)
rs - Shield radius [cm] 2.5 (promień koperty 2.5 cm) — choć akurat w przypadku radioźródeł punktowych jest to mało istotne
b - Distance of receptor from shield rear surface [cm] — JEDYNY parametr zmienny w danej symulacji wedle potrzeb
OTO REZULTATY:- 2A — dawka bez koperty, odległość od źródła 1 cm = 0,34 mikroSv/h
- 2B — dawka bezpośrednio pod kopertą z JEDNOLITEGO MATERIAŁU, odległość od źródła 1 cm = 0,152 mikroSv/h (już jest ponad 2× mniejsza od "2a")
- 2C — dawka bezpośrednio pod kopertą Z RÓŻNYCH MATERIAŁÓW, odległość od źródła 1 cm = 0,163 mikroSv/h
WNIOSEK: występująca w rzeczywistości niejednolitość materiałów koperty obniża nieco skuteczność pochłaniania, ale i tak jest ona wciąż wystarczająca — rzędu 93% skuteczności jednolitej bryły stali... - 2D — dawka na niedużej głębokości ciała poniżej koperty, odległość od źródła 1,5 cm = niecałe 0,073 mikroSv/h
WNIOSEK: wpływ "symulowanego" zegarka na kości jest rzędu wpływu naturalnego promieniowania tła! - 2E — dawka na głębokości kilku cm ciała poniżej koperty (w praktyce: przeciwległa strona nadgarstka), odległość od źródła 5 cm = niecałe 0,007 mikroSv/h
WNIOSEK KOŃCOWY: materiały koperty SĄ SKUTECZNIEJSZĄ OCHRONĄ przed promieniowaniem zegarka, od wierzchniego szkiełka — rzecz jasna szkiełkiem "do dołu" nie nosi się zwykle zegarka...
Jednak z uwagi na to, że może się zdarzyć, że dany egzemplarz rosyjskiego zegarka maże mieć większą aktywność od symulowanej tu (różnie to u nich z "normami" było), lepiej jest nie nosić go na ręku przez cały czas...
W praktyce zdejmowanie go z ręki na czas snu, będzie obniżało stopień dawki pochłoniętej...
...w ochronie radiologicznej prócz stosowania osłon i odległości obowiązuje przy narażaniu się na dawki promieniowania też ograniczanie czasu kontaktu z radioźródłem do niezbędnego minimum, zgodnie z zasadą ALARA = "As Low As Reasonably Achievable"; tłum. „tak nisko jak tylko rozsądnie możliwe”...
Załącznik:
2a-e__Dawki_od_strony_koperty.gif [ 84.16 KiB | Przeglądane 11781 razy ]